Rekenrente
Debat over rekenrente
Inleiding
Er is de laatste tijd regelmatig discussie over de wettelijke rekenmethode van de vaststelling van de waarde van de pensioenaanspraken. Door deze methode konden ondanks fraaie beleggingsresultaten, de meeste pensioenfondsen de pensioenen wegens te lage dekkingsgraden niet verhogen.
Dekkingsgraad
De dekkingsgraad is gebaseerd op de verhouding tussen de dagwaarde van de bezittingen en de dagwaarde van de pensioenaanspraken. Is de waarde van de beleggingen 132 en van de pensioenaanspraken 110 dan is de dekkingsgraad 132/110=120%.
Berekening waarde pensioenaanspraken
In de Pensioenwet is opgenomen dat de waarde van de pensioenaanspraken van een pensioenfonds op basis van marktwaarde moet worden berekend. DNB heeft de bevoegdheid gekregen om op basis van dit uitgangspunt de rekenrente voor te schrijven. Een commissie van onafhankelijke specialisten geeft regelmatig een advies over de rekenrente, de laatste keer was in 2019. Een nieuw advies wordt nog dit jaar verwacht.
De risicovrije rente
De rekenrente is risicovrij, dat is de rente die een pensioenfonds zeker kan krijgen. DNB stelt deze rekenrente vast op basis van de rentetarieven op de financiële markten en is volgens DNB de meest objectieve graadmeter.
De hoogte van de risicovrije rente heeft een grote invloed op de vaststelling van de waarde van de pensioenaanspraken. Hoe hoger de rekenrente, hoe minder geld pensioenfondsen in kas moeten hebben om later alle pensioenen te kunnen betalen. Hoe lager de rekenrente hoe meer geld ze nu in kas moeten hebben. Als je de pensioenaanspraken tegen een hogere rekenrente waardeert, dan daalt de waarde van deze aanspraak naar wellicht 100 en stijgt de dekkingsgraad naar 132/100=132%.
Discussie over vaststelling rekenrente
De grote vraag in deze discussie is of op de financiële markten altijd de juiste prijs tot stand komt. Centrale banken proberen via hun monetaire beleid, zelf de rente te sturen. Pensioenfondsen hebben verplichtingen die tot wel tachtig jaar in de toekomst liggen. Wat de rente (en het rendement) in de tussentijd doen, weet niemand.
Vermogensoverdracht
Wanneer de risicovrije rente door het beleid van de centrale banken wordt gedrukt vindt er vermogensoverdracht plaats van oud naar jong en wanneer ze wordt opgeschroefd dan is er overdracht van jong naar oud.
Met deze kennis in het achterhoofd zal het niet verbazen dat de meeste gepensioneerden voor een verhoging van de rekenrente zijn, maar daarbij vaak vergeten te noemen dat die uitkomst een nadeel kan zijn voor de jonge deelnemers in een pensioenfonds.
Toekomst
In het nieuwe pensioenstelsel krijgen de deelnemers geen pensioenaanspraak meer. In plaats daarvan houden de pensioenfondsen voor iedere deelnemer een persoonlijk pensioenvermogen bij op basis van de pensioenpremie en de beleggingsresultaten op dat persoonlijke vermogen. De rekenrente speelt dan geen rol meer.
Bij de overgang van het oude naar het nieuwe stelsel is de hoogte van de rekenrente echter van des te groter belang. Het totale vermogen van een pensioenfonds dat overgaat zal immers verdeeld moeten worden over alle deelnemers. Voor die verdeling zullen de pensioenaanspraken van iedere deelnemer gewaardeerd moeten worden en daarvoor heb je toch weer een rekenrente nodig.
Overigens is nog niet duidelijk of het Delta Lloyd Pensioenfonds de pensioenaanspraken naar het nieuwe pensioenstelsel zal gaan omzetten. De pensioencommissie van de VO-DLG zal de ontwikkelingen nauwgezet blijven volgen.